انواع واسکازین و کاربردهای آن‌ها در خودرو
در میان انواع روان‌کننده‌های خودرویی، واسکازین (Gear Oil) یکی از مهم‌ترین و تخصصی‌ترین روغن‌هاست که برای حفظ سلامت قطعات انتقال قدرت مانند
دیفرانسیل و گیربکس‌های دستی استفاده می‌شود. این روغن با ویسکوزیته بالا و افزودنی‌های خاص، نقش مهمی در کاهش اصطکاک، جلوگیری از خوردگی
و افزایش عمر قطعات ایفا می‌کند. با توجه به تنوع خودروها و شرایط کاری مختلف، واسکازین‌ها نیز در انواع گوناگون تولید و عرضه می‌شوند. در این مقاله با
مهم‌ترین انواع واسکازین و کاربرد هر یک آشنا می‌شویم.
واسکازین چیست؟
واسكازین همان روغن دنده است که به‌طور خاص برای روان‌کاری چرخ‌دنده‌ها در جعبه‌دنده، دیفرانسیل، جعبه فرمان و انتقال قدرت در خودروها طراحی شده
است. این روغن برخلاف روغن موتور، برای تحمل فشارهای شدید، گشتاور بالا و سایش سنگین تولید می‌شود. یکی از مشخصه‌های اصلی واسکازین، گرانروی
بالا و مقاومت آن در دماها و فشارهای مختلف است.
طبقه‌بندی واسکازین بر اساس استاندارد API
انجمن نفت آمریکا (API) واسکازین‌ها را بر اساس سطح عملکرد و نوع کاربرد به چند دسته تقسیم کرده است. در ادامه به مهم‌ترین انواع آن اشاره می‌کنیم:
واسکازین API GL-1
این نوع واسکازین ابتدایی‌ترین نوع روغن دنده است و فاقد مواد افزودنی فشار بالا (EP) است. مناسب برای سیستم‌هایی است که فشار کمی دارند یا به مواد
EP حساس‌اند. امروزه به‌ندرت در خودروهای مدرن استفاده می‌شود و بیشتر در ماشین‌آلات کشاورزی قدیمی کاربرد دارد.
واسکازین API GL-4
پرکاربردترین نوع واسکازین در خودروهای دارای گیربکس دستی است. این روغن دارای مقدار کنترل‌شده‌ای از مواد افزودنی EP است و به خوبی از چرخ‌دنده‌های
مارپیچی و مخروطی محافظت می‌کند. بسیاری از خودروهای سواری، وانت‌ها و کامیون‌های سبک از GL-4 استفاده می‌کنند.
واسکازین API GL-5
این نوع واسکازین برای شرایط کاری بسیار سنگین طراحی شده و دارای مقدار بالایی از افزودنی‌های EP است. GL-5 بیشتر در دیفرانسیل‌ها، محور عقب خودروها
خودروهای سنگین و شاسی‌بلندها استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که استفاده از GL-5 در جعبه‌دنده‌هایی که برای GL-4 طراحی شده‌اند ممکن است به
قطعاتی مانند برنجی‌ها آسیب برساند.
واسکازین API GL-6
این نوع روغن برای شرایط فشار بسیار شدید طراحی شده اما به دلیل توسعه فناوری‌های جدید کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر، تولیدکنندگان زیادی
از این سطح استفاده نمی‌کنند.
انواع واسکازین بر اساس ویسکوزیته (SAE)
سازمان SAE نیز واسکازین‌ها را با توجه به گرانروی یا ویسکوزیته طبقه‌بندی کرده است. این اعداد معمولاً روی بسته‌بندی درج می‌شوند:
SAE 75W-90
روغنی چهارفصل با عملکرد عالی در سرما و گرما. مناسب برای دیفرانسیل خودروهای سواری و سبک.
SAE 80W-90
رایج‌ترین نوع واسکازین در بازار ایران. مناسب برای اغلب خودروهای سبک و نیمه‌سنگین.
SAE 85W-140
بسیار غلیظ و مناسب برای خودروهای سنگین، ماشین‌آلات راه‌سازی و شرایط کاری شدید.
واسکازین‌های سنتتیک و مینرال
واسكازین معدنی (مینرال): بر پایه روغن خام پالایش شده، مناسب برای خودروهای معمولی و شرایط کاری نرمال.
واسكازین سنتتیک (Synthetic): با پایه شیمیایی پیشرفته، مقاومت بالا در دمای زیاد، عمر طولانی‌تر، عملکرد بهتر در شرایط سخت. اغلب در خودروهای
مدرن و سنگین استفاده می‌شود.
نتیجه‌گیری
انواع واسکازین و کاربردهای آن‌ها در خودرو
انتخاب واسکازین مناسب، ارتباط مستقیمی با عملکرد درست سیستم انتقال قدرت و عمر مفید خودرو دارد. توجه به استاندارد API، درجه ویسکوزیته SAE و
نوع سیستم (گیربکس یا دیفرانسیل) در انتخاب بهترین واسکازین بسیار مهم است. استفاده از روغن اشتباه نه تنها باعث کاهش راندمان، بلکه ممکن است
موجب آسیب‌های جدی به قطعات داخلی شود. همیشه پیش از خرید یا تعویض روغن دنده، به دفترچه راهنمای خودرو یا مشاوره فنی متخصص مراجعه کنید
تا بهترین انتخاب را برای شرایط کاری و نوع خودرو داشته باشید.
