تفاوت روغن گیربکس و واسکازین
در نگهداری و عملکرد صحیح خودرو، استفاده از روان‌کننده‌های مناسب نقش کلیدی دارد. از میان این روان‌کننده‌ها، روغن گیربکس و واسکازین از مهم‌ترین‌ها
هستند که گاهی به اشتباه به جای هم استفاده می‌شوند. در حالی که این دو روغن تفاوت‌های قابل توجهی در ترکیب، عملکرد، محل مصرف و ویسکوزیته
دارند. در این مقاله به طور جامع تفاوت بین روغن گیربکس و واسکازین را بررسی می‌کنیم تا انتخاب دقیق‌تری برای خودروی خود داشته باشید.
روغن گیربکس چیست؟
روغن گیربکس یا Transmission Oil برای روان‌کاری بخش‌های متحرک در جعبه‌دنده (گیربکس) خودرو به‌کار می‌رود. این روغن در دو نوع دستی
(Manual Transmission Fluid – MTF) و اتوماتیک (Automatic Transmission Fluid – ATF) تولید می‌شود. روغن گیربکس اتوماتیک معمولاً دارای ترکیبات خاصی
برای انتقال نیرو، کاهش اصطکاک، خنک‌کاری و جلوگیری از خوردگی است. در خودروهای دارای گیربکس دستی نیز از روغن‌هایی با ویسکوزیته و ترکیب متفاوت
استفاده می‌شود تا هماهنگی دنده‌ها به نرمی صورت گیرد.
واسکازین چیست؟
واژه “واسکازین” در واقع شکل عامیانه یا رایج روغن دنده (Gear Oil) در ایران است. این روغن عمدتاً برای روان‌کاری دیفرانسیل، جعبه‌فرمان، جعبه‌دنده‌های سنگین
و انتقال قدرت در بخش‌های عقب خودرو به‌کار می‌رود. واسکازین معمولاً غلیظ‌تر و چسبناک‌تر از روغن گیربکس است تا در فشارهای بالا عملکرد مناسبی داشته
باشد و از آسیب دیدن چرخ‌دنده‌ها جلوگیری کند.
تفاوت در عملکرد
یکی از تفاوت‌های کلیدی این دو روغن در نحوه عملکرد آن‌ها در شرایط مختلف است. روغن گیربکس وظیفه دارد دنده‌ها را روان و بدون اصطکاک زیاد به حرکت
درآورد، به‌خصوص در خودروهای اتوماتیک که عملکرد آن‌ها به انتقال نرم قدرت وابسته است. در حالی‌که واسکازین باید مقاومت زیادی در برابر فشار بالا، دمای
زیاد و چرخش سنگین چرخ‌دنده‌ها داشته باشد، خصوصاً در دیفرانسیل‌هایی که تحت بار و فشار بالاتری کار می‌کنند.
تفاوت در گرانروی (ویسکوزیته)
روغن گیربکس معمولاً رقیق‌تر است و ویسکوزیته پایین‌تری دارد. برای مثال روغن‌های ATF مشابه روغن موتور هستند و به راحتی در مسیرهای باریک حرکت
می‌کنند. این ویژگی برای روان‌کاری سریع، کاهش مصرف سوخت و انتقال بهتر نیرو اهمیت دارد.
از سوی دیگر، واسکازین دارای ویسکوزیته بالاست. اعداد ویسکوزیته آن معمولاً مانند 75W-90 یا 80W-90 درج می‌شود. این اعداد نشان می‌دهند که واسکازین
حتی در دماهای بالا نیز ضخامت خود را حفظ کرده و از سایش دنده‌ها جلوگیری می‌کند.
تفاوت در ترکیبات شیمیایی
روغن‌های گیربکس اتوماتیک معمولاً حاوی مواد افزودنی خاصی هستند که باعث خنک‌کنندگی، جلوگیری از اکسید شدن، بهبود اصطکاک کنترل‌شده و سازگاری
با واشرها می‌شوند. در حالی‌که واسکازین‌ها بیشتر روی تحمل بار بالا تمرکز دارند و ترکیبات آن‌ها برای مقاومت در برابر فشار شدید و سایش طراحی شده‌اند.
کجا از کدام روغن استفاده کنیم؟
روغن گیربکس دستی یا اتوماتیک: فقط در جعبه‌دنده خودرو و طبق نوع گیربکس استفاده شود. استفاده از واسکازین به جای آن ممکن است به سیستم آسیب بزند.
نتیجه‌گیری
اگرچه هر دو روغن نقش روان‌کننده دارند، اما تفاوت‌های ساختاری، عملکردی و کاربردی آن‌ها بسیار مهم است. استفاده از روغن اشتباه می‌تواند منجر به آسیب‌های
جدی به جعبه‌دنده یا دیفرانسیل شود. همیشه پیش از تعویض روغن، دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کرده و از روغن مناسب همان سیستم استفاده کنید.
همچنین، سرویس به‌موقع روغن گیربکس و واسکازین می‌تواند عمر مفید خودرو را افزایش داده و هزینه‌های تعمیرات آینده را کاهش دهد.
