یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم انتقال قدرت در خودروها، جعبه دنده یا گیربکس است. برای عملکرد صحیح این سیستم، نیاز به روغن جعبه دنده وجود دارد؛
روانکاری که وظایف مهمی همچون کاهش اصطکاک، خنک‌سازی، انتقال نرم نیرو و محافظت از چرخ‌دنده‌ها را بر عهده دارد. انتخاب صحیح روغن جعبه دنده و
زمان‌بندی مناسب تعویض آن، نقش مهمی در طول عمر و عملکرد بهینه خودرو دارد.
روغن جعبه دنده چیست؟
روغن جعبه دنده (Gearbox Oil) نوعی روانکار تخصصی است که برای روانکاری قطعات متحرک داخل گیربکس خودرو طراحی شده است. این روغن معمولاً
دارای گرانروی بالا و مواد افزودنی خاصی مانند ضد سایش، ضد خوردگی و ضد کف می‌باشد.در حالی‌که روغن موتور وظیفه حفاظت از قطعات داخل پیشرانه
را بر عهده دارد، روغن گیربکس به صورت ویژه برای محیط پرفشار و پر اصطکاک چرخ‌دنده‌ها و یاتاقان‌های جعبه دنده طراحی شده است.
وظایف روغن جعبه دنده
روانکاری دنده‌ها و یاتاقان‌هاکاهش اصطکاک بین قطعات فلزی کاهش حرارت ایجاد شده در اثر حرکت مکانیکیمحافظت در برابر سایش، زنگ‌زدگی و خوردگی
جلوگیری از تجمع آلودگی‌ها و ذرات فلزی انتقال نرم و دقیق نیرو بین دنده‌ها روغن جعبه دنده با ایجاد یک لایه روان بین قطعات، از تماس مستقیم فلز با فلز
جلوگیری می‌کند.
انواع روغن جعبه دندههای
روغن‌های جعبه دنده به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:1. روغن جعبه دنده دستی (Manual Gearbox Oil)ویژگی‌ها:گرانروی بالاتحمل فشار زیادمناسب
برای دندههای مکانیکی این نوع روغن‌ها معمولاً با استاندارد API GL-4 یا GL-5عرضه میشوند.2.روغن جعبه دنده اتوماتیک (ATF – Automatic Transmission
Fluid)ویژگی‌ها:ویسکوزیته پایین‌تر برای حرکت سریع‌ترقابلیت انتقال قدرت هیدرولیکی خنک‌سازی سریع و عملکرد دقیق در دماهای بالاتفاوت GL-4 و GL-5 در
روغن جعبه دندهGL-4: مناسب برای خودروهای معمولی با فشار متوسط در گیربکس، مناسب برای بسیاری از خودروهای شهریGL-5: مناسب برای فشار بالا
و بار زیاد، ایده‌آل برای خودروهای شاسی بلند، وانت و خودروهای چهارچرخ متحرکانتخاب اشتباه بین این دو نوع می‌تواند به آسیب‌های جدی در گیربکس منجر
شود.
زمان مناسب برای تعویض روغن جعبه دنده
تعویض به‌موقع روغن جعبه دندههای، از اصلی‌ترین نکات نگهداری خودرو است.به طور میانگین:برای روغن‌های معدنی:هر۳۰تا۵۰ هزارکیلومتربرای روغن‌های سنتتیک:
هر ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتردر شرایط سخت رانندگی (مانند ترافیک سنگین یا یدک‌کشی)، این زمان ممکن است کوتاه‌تر شود.علائم نیاز به تعویض روغن گیربکس:
سخت جا رفتن دنده‌هاصدای زوزه یا تق‌تق هنگام تعویض دنده نشتی روغن از زیر گیربکس احساس لغزش یا ضربه در هنگام رانندگی
مشخصات مهم هنگام خرید روغن جعبه دندههای
برای انتخاب بهترین روغن جعبه دندههای، به نکات زیر توجه کنید:نوع گیربکس خودرو (دستی یا اتوماتیک)استاندارد API مناسب (GL-4 یا GL-5)درجه گرانروی مناسب
(مثلاً 75W-90 یا 80W-90)میزان تحمل حرارتی و فشاری روغن سازگاری با شرایط آب‌وهوایی منطقه شما
بهترین برندهای روغن جعبه دندههای در بازار ایران و جهان
در حال حاضر، برندهای زیر جزء گزینه‌های مطمئن و پرفروش هستند:لیکو مولی (Liqui Moly)موبیل (Mobil 1)کاسترول (Castrol)توتال (Total)والوالین (Valvoline)
پتروناس ایرانول، بهران و نفت سپاهان (برای گزینه‌های اقتصادی و استاندارد داخلی)انتخاب برند معتبر، خیال شما را از بابت کیفیت و دوام راحت می‌کند.
نکات مهم در استفاده از روغن جعبه دندههای از ترکیب دو روغن با ویسکوزیته متفاوت خودداری کنید. حتماً قبل از تعویض، روغن کهنه تخلیه و گیربکس تمیز شود.
از ریختن بیش از حد یا کمتر از حد مجاز روغن پرهیز شود.روغن دندههای تقلبی و فاقد استاندارد می‌تواند صدمات جدی وارد کند.نشتی روغن جعبه دندههای می‌تواند
به خرابی‌های پرهزینه منجر شود؛ در صورت مشاهده فوراً بررسی کنید.
نتیجه‌گیری
روغن جعبه دندههای یکی از حیاتی‌ترین روانکارهای خودرو محسوب می‌شود. عملکرد صحیح گیربکس، کاهش صدای دنده، مصرف سوخت بهینه و کاهش هزینه‌های
نگهداری، همگی به انتخاب و استفاده صحیح از این روغن وابسته‌اند. با رعایت زمان‌بندی تعویض، توجه به نوع گیربکس و استفاده از برندهای استاندارد، می‌توانید
عمر مفید گیربکس خودروی خود را به طرز چشم‌گیری افزایش دهید.
برای اطلاعات بیشتر و مشاوره خرید با ما در تماس باشید.
