در دنیای صنعت و مکانیک، سیستم‌های روانکاری نقش بسیار مهمی در حفظ عملکرد بهینه ماشین‌آلات و تجهیزات دارند. یکی از اجزای کلیدی این سیستم‌ها، پمپ روغن دنده‌ای
است؛ ابزاری کاربردی که در انتقال روان‌کننده‌های چسبنده مانند روغن دنده، روغن موتور و حتی برخی مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی ساختار،
نحوه عملکرد، انواع، مزایا، معایب و کاربردهای این نوع پمپ می‌پردازد.
پمپ روغن دنده‌ای چیست؟
پمپ روغن دنده‌ای (Gear Oil Pump)، یک پمپ جابجایی مثبت (Positive Displacement Pump) است که با استفاده از چرخ‌دنده‌ها، مایعات غلیظ مانند روغن دنده را از یک نقطه
به نقطه دیگر منتقل می‌کند. این پمپ‌ها در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، پتروشیمی، کشاورزی، و ماشین‌آلات سنگین کاربرد گسترده‌ای دارند.
ساختار پمپ دنده‌ای
پمپهای دنده‌ای از اجزای اصلی زیر تشکیل می‌شوند:دو چرخ‌دنده (یکی محرک و دیگری متحرک)پوسته یا بدنه پمپورودی (Suction Port)خروجی (Discharge Port)یاتاقان‌ها
و شافت محرکدو نوع اصلی پمپ دنده‌ای وجود دارد:پمپ دنده خارجی (External Gear Pump)پمپ دنده داخلی (Internal Gear Pump)در پمپ دنده خارجی، هر دو چرخ‌دنده
دارای دندانه‌های بیرونی هستند، در حالی که در نوع داخلی، یک چرخ‌دنده با دندانه داخلی و دیگری با دندانه خارجی درگیر است.
نحوه عملکرد پمپ روغن دنده‌ای
عملکرد این پمپ بر اساس اصل جابجایی مثبت است. با چرخش دنده‌ها:فضای بین دندانه‌ها و بدنه پمپ، روغن را از بخش ورودی مکش می‌کند.سپس این روغن در بین دندانه‌ها
حبس شده و بدون بازگشت، به سمت خروجی پمپ منتقل می‌شود.در نهایت، با درگیر شدن دوباره دنده‌ها، روغن به بیرون رانده می‌شود.این فرآیند پیوسته، جریان یکنواخت و با
فشار مشخصی از روان‌کننده را ایجاد می‌کند.
معایب پمپهای دنده‌ای
با وجود مزایای فراوان، این پمپ‌ها محدودیت‌هایی نیز دارند:عدم مناسب بودن برای سیالات حاوی ذرات جامد (زیرا ممکن است باعث ساییدگی دنده‌ها شوند)ایجاد صدای
نسبتاً زیاد در برخی مدل‌ها افت راندمان در صورت لقی زیاد بین دنده‌ها و پوسته
کاربردهای پمپهای روغن دنده‌ای
این پمپ‌ها در طیف گسترده‌ای از صنایع به کار می‌روند:1. صنعت خودرواستفاده در سیستم روغن‌کاری گیربکس، دیفرانسیل و موتورانتقال روغن‌های دنده‌ای به صورت خودکار
یا دستی در خطوط تولید2. صنایع نفت و گازپمپاژ روغن‌های سنگین، قیر یا روغن موتور بازیافتیانتقال سیالات روان‌کننده به دستگاه‌ها در واحدهای پالایش3. ماشین‌آلات کشاورزی
و صنعتی روانکاری پیوسته قطعات در کمباین‌ها، تراکتورها یا دستگاه‌های CNCاستفاده در کمپرسورها، ژنراتورها و توربین‌ها4. صنایع غذایی (با مدل‌های خاص بهداشتی)انتقال
مواد چسبناک مانند شربت، عسل یا روغن خوراکی در کارخانه‌ها
نکات مهم در انتخاب پمپهای روغن دنده‌ای
برای انتخاب یک پمپ مناسب، توجه به فاکتورهای زیر الزامی است:ویسکوزیته سیال: پمپ باید قادر به جابجایی مایع مورد نظر بدون آسیب یا افت فشار باشد.دبی و فشار مورد نیاز:
مشخصات فنی پمپ باید با نیاز سیستم هماهنگ باشد.جنس بدنه و دنده‌ها: در صورت تماس با مواد خورنده، بهتر است از جنس‌هایی مانند استیل ضدزنگ استفاده شود.
دمای کاری: برخی مدل‌ها برای دمای بالا یا پایین طراحی شده‌اند.برند و کیفیت ساخت: برندهای معتبر مانند Bezares، Casappa، Marzocchi، و Haight در بازار جهانی شناخته
شده هستند.
نگهداری و تعمیر پمپ دنده‌ای برای افزایش عمر مفید پمپ و جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی، رعایت نکات زیر ضروری است: بررسی منظم نشتی‌ها و آب‌بندی‌هاتعویض روغن
یا سیال طبق برنامه زمان‌بندی شده تنظیم دقیق فشار خروجی بررسی و تنظیم لقی دنده‌ها در بازه‌های مشخص
نتیجه‌گیری
پمپ روغن دنده‌ای، یکی از پرکاربردترین تجهیزات در حوزه انتقال مایعات غلیظ و روان‌کننده‌هاست. با توجه به سادگی ساختار، قابلیت اطمینان بالا و عملکرد دقیق، این پمپ‌ها
انتخابی مناسب برای بسیاری از فرآیندهای صنعتی، خودرویی و تولیدی هستند. با انتخاب صحیح، نصب اصولی و نگهداری منظم، می‌توان از این پمپ‌ها بهره‌وری بالا
و عمر طولانی به‌دست آورد.
برای اطلاعات بیشتر و مشاوره خرید با ما در تماس باشید.
