واسکازین چه زمانی باید تعویض شود؟
واسکازین یا روغن گیربکس دستی، یکی از مهم‌ترین روان‌کننده‌های خودرو است که نقش اساسی در عملکرد صحیح سیستم انتقال قدرت ایفا می‌کند. با وجود
اینکه اغلب رانندگان به تعویض روغن موتور توجه دارند، بسیاری از آن‌ها تعویض واسکازین را نادیده می‌گیرند یا زمان دقیق آن را نمی‌دانند. در حالی که تعویض
به‌موقع واسکازین می‌تواند عمر گیربکس را افزایش داده، هزینه‌های سنگین تعمیرات را کاهش دهد و عملکرد خودرو را بهبود ببخشد. در این مقاله، به‌طور کامل
بررسی می‌کنیم واسکازین چه زمانی باید تعویض شود، چرا مهم است، و نشانه‌های پایان عمر آن چیست.
واسکازین چیست و چرا تعویض آن اهمیت دارد؟
واسکازین (Gear Oil) نوعی روغن تخصصی است که برای روان‌کاری چرخ‌دنده‌های گیربکس و دیفرانسیل در خودروهای دنده دستی استفاده می‌شود. این روغن از
اجزای گیربکس در برابر اصطکاک، گرما، فشار و سایش محافظت می‌کند. برخلاف روغن موتور، واسکازین در معرض سوختن نیست، اما در اثر کارکرد طولانی، خاصیت
روان‌کاری و مواد افزودنی آن تحلیل می‌رود. اگر واسکازین به‌موقع تعویض نشود، ممکن است گیربکس صدا دهد، دنده‌ها به‌سختی جا بروند و در نهایت آسیب‌های
جدی به سیستم انتقال قدرت وارد شود.
چه زمانی باید واسکازین تعویض شود؟
بر اساس کیلومتر کارکرد
بیشتر شرکت‌های خودروساز توصیه می‌کنند که واسکازین هر ۴۰٬۰۰۰ تا ۸۰٬۰۰۰ کیلومتر تعویض شود. این بازه به عوامل زیر بستگی دارد:
نوع خودرو (سواری، وانت، سنگین)
نوع گیربکس (دستی یا اتومات؛ اگرچه واسکازین عمدتاً برای گیربکس‌های دستی استفاده می‌شود)
شرایط رانندگی (شهری، کوهستانی، پرشتاب)
کیفیت روغن مصرف‌شده (معدنی، نیمه‌سنتتیک یا سنتتیک کامل)
بر اساس مدت زمان استفاده
اگر خودرو شما استفاده کمی دارد یا در مدت طولانی کار نکرده، باز هم لازم است واسکازین پس از ۳ تا ۵ سال تعویض شود، حتی اگر کیلومتر زیادی نرفته باشد.
چون روغن‌ها در گذر زمان خاصیت خود را از دست می‌دهند، حتی بدون کارکرد.
نشانه‌هایی که نشان می‌دهند زمان تعویض واسکازین رسیده است
سخت جا رفتن دنده‌ها: اگر دنده‌ها روان جا نمی‌روند یا با تقه جا می‌افتند، ممکن است واسکازین کیفیت خود را از دست داده باشد.
شنیدن صدای زوزه یا خرخر از گیربکس: این صداها معمولاً نشانه کاهش خاصیت روان‌کاری و فرسایش دنده‌ها هستند.
نشت روغن از گیربکس: اگر زیر خودرو لکه‌های روغنی مشاهده کردید، ممکن است نشتی داشته باشید و باید هم واسکازین را بررسی و هم نشتی را برطرف کنید.
احساس لرزش یا سفتی در دسته دنده: این مورد هم می‌تواند نشانه‌ی کاهش یا آلوده شدن واسکازین باشد.
بوی سوختگی یا تغییر رنگ شدید روغن: واسکازین سالم رنگ شفاف یا عسلی دارد. اگر تیره، سیاه یا بوی سوختگی داشت، زمان تعویض آن فرارسیده است.
آیا همه خودروها زمان تعویض یکسانی دارند؟
خیر. خودروهای مختلف، بر اساس طراحی گیربکس، مدل و سال ساخت، ممکن است زمان‌بندی متفاوتی داشته باشند. بهترین منبع برای اطلاع دقیق، دفترچه
راهنمای خودرو یا توصیه‌های شرکت سازنده است. به‌طور مثال:
خودروهای ایرانی مانند پراید، تیبا، سمند یا پژو ۴۰۵ معمولاً نیاز به تعویض واسکازین بین ۵۰٬۰۰۰ تا ۶۰٬۰۰۰ کیلومتر دارند.
خودروهای خارجی با واسکازین سنتتیک ممکن است تا ۸۰٬۰۰۰ یا حتی ۱۰۰٬۰۰۰ کیلومتر نیاز به تعویض نداشته باشند.
چه نوع واسکازینی برای تعویض انتخاب کنیم؟
هنگام تعویض واسکازین، استفاده از روغن با مشخصات صحیح بسیار مهم است. معمولاً برای خودروهای سواری، روغن با گرانروی 75W-90 یا 80W-90 و استاندارد
GL-4 توصیه می‌شود. برخی خودروها، مخصوصاً آن‌هایی که گیربکس حساس‌تری دارند، نباید از روغن GL-5 استفاده کنند، چون می‌تواند به قطعات برنجی آسیب بزند.
جمع‌بندی
تعویض به‌موقع واسکازین یکی از مهم‌ترین اقدامات برای نگهداری صحیح از خودرو است که اغلب فراموش می‌شود. در حالی که این روغن نسبت به روغن موتور دیرتر
نیاز به تعویض دارد، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند منجر به آسیب‌های پرهزینه در گیربکس شود. با بررسی دوره‌ای سطح، رنگ و کیفیت واسکازین، رعایت توصیه‌های
کارخانه و توجه به علائم هشدار، می‌توانید گیربکس خود را در شرایط عالی نگه دارید و از هزینه‌های سنگین پیشگیری کنید.
