تفاوت روغن موتور سیکلت و ماشین
در نگاه اول، ممکن است تصور شود روغن موتور برای تمامی وسایل نقلیه عملکرد یکسانی دارد. اما واقعیت این است که روغن موتور سیکلت و روغن
موتور خودرو دارای تفاوت‌های مهمی در ترکیب، عملکرد و ویژگی‌ها هستند. این تفاوت‌ها از ساختار فنی موتور، نحوه عملکرد گیربکس، دمای عملیاتی
و نیاز به اصطکاک کنترل‌شده نشأت می‌گیرند. در این مقاله به بررسی دقیق تفاوت‌های روغن موتورهای مخصوص موتورسیکلت و خودرو می‌پردازیم.
ساختار موتور و نیاز روغن متفاوت است
موتورهای موتورسیکلت معمولاً به صورت جمع‌وجور طراحی می‌شوند و بسیاری از آن‌ها موتور، گیربکس و کلاچ را در یک محفظه مشترک قرار داده‌اند. به
همین دلیل، روغن موتور در موتورسیکلت‌ها باید همزمان سه نقش اصلی را ایفا کند:
روانکاری موتور
روانکاری گیربکس
عملکرد صحیح کلاچ (اغلب کلاچ تر یا اصطکاکی)
در مقابل، خودروها دارای سیستم‌های جداگانه هستند؛ یعنی روغن موتور فقط برای موتور استفاده می‌شود و گیربکس و کلاچ دارای روغن مخصوص خود
هستند (روغن گیربکس یا ATF).
فرمولاسیون متفاوت
یکی از تفاوت‌های کلیدی، در نوع افزودنی‌های موجود در روغن است. روغن موتور خودرو معمولاً دارای افزودنی‌های ضد اصطکاک است تا بیشترین روانکاری
و کمترین اصطکاک ممکن را بین قطعات ایجاد کند. اما در موتورسیکلت‌ها، استفاده از چنین افزودنی‌هایی می‌تواند باعث سر خوردن کلاچ تر شود و عملکرد
صحیح آن را مختل کند. بنابراین، روغن موتور سیکلت باید به‌گونه‌ای فرموله شود که تعادل مناسبی بین روانکاری و اصطکاک برای کلاچ حفظ کند.
درجه حرارت و فشار عملکردی
موتور سیکلت‌ها معمولاً در فضای بازتر و با تهویه ضعیف‌تری نسبت به خودروها فعالیت می‌کنند. همچنین، در حجم کمتر موتور، فشار بیشتری به قطعات
وارد می‌شود. در نتیجه، روغن موتور سیکلت باید در دمای بالا و فشار زیاد پایداری بیشتری داشته باشد. از طرفی، خودروها در فضای ایزوله‌تر و با سیستم
خنک‌کننده پیشرفته‌تری کار می‌کنند و فشار عملیاتی در آن‌ها متعادل‌تر است.
ویسکوزیته مناسب
ویسکوزیته (گرانروی) روغن‌ها باید بر اساس شرایط عملکردی انتخاب شود. روغن‌های موتور سیکلت معمولاً در بازه‌های ویسکوزیته‌ای مانند 10W40، 15W50
یا 20W50 عرضه می‌شوند تا پایداری لازم در دمای بالا را حفظ کنند. در حالی که روغن‌های خودرو تنوع بیشتری در ویسکوزیته دارند و بر اساس مدل خودرو،
شرایط آب‌وهوایی و نوع موتور انتخاب می‌شوند، مانند 0W20، 5W30، 10W40 و غیره.
استانداردهای متفاوت
روغن موتور خودرو معمولاً بر اساس استانداردهایی مانند API SN، SM یا SP طبقه‌بندی می‌شود. اما روغن موتورهای مخصوص موتورسیکلت دارای استاندارد
JASO MA یا MA2 هستند. این استانداردها تضمین می‌کنند که روغن مناسب سیستم کلاچ تر باشد. استفاده از روغن خودرو در موتورسیکلت می‌تواند به
لغزش کلاچ، کاهش شتاب و آسیب به موتور منجر شود.
فاصله تعویض روغن
به طور معمول، روغن موتور خودرو نسبت به روغن موتور سیکلت عمر بیشتری دارد و می‌توان آن را در بازه‌های طولانی‌تری تعویض کرد (۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر).
اما روغن موتور سیکلت باید زودتر تعویض شود (معمولاً هر ۲ تا ۳ هزار کیلومتر)، زیرا در شرایط سخت‌تری کار می‌کند و سریع‌تر کیفیت خود را از دست می‌دهد.
نتیجه‌گیری
روغن موتور سیکلت و خودرو با وجود عملکرد مشابه در روانکاری، در فرمولاسیون، نوع افزودنی‌ها، فشار عملیاتی، دما و ساختار مصرف تفاوت‌های قابل‌توجهی
دارند. استفاده از روغن نامناسب می‌تواند موجب کاهش عمر موتور، خرابی کلاچ و افزایش هزینه‌های نگهداری شود. بنابراین، توصیه می‌شود همیشه از
روغن موتور مخصوص و استاندارد برای وسیله نقلیه خود استفاده کنید و از انتخاب روغن‌های چندمنظوره خودداری نمایید. برندهایی مانند بیدومکس، کاسترول،
توتال، لیکومولی و موتول نمونه‌های باکیفیتی برای موتورسیکلت و خودرو در بازار ایران ارائه کرده‌اند.
